Sayfalar

14 Haziran 2007 Perşembe

PUTİN'DEN TÜRKMEN DOĞALGAZ KALKANI


TÜRKMENBAŞI - Bush yönetiminin Doğu Avrupa'ya füze kalkanı yerleştirme planına karşı 'Soğuk Savaş' zırhını kuşanan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya, Çin ve Avrupa'nın Türkmen gazına uzanma ümitleriyle Türkiye'nin enerji koridoru olma hayallerine darbe vuran yeni ittifaklara imza attı.
Rusya, Türkmenistan ve Kazakistan liderleri, Türkmen doğalgazını Kazakistan üzerinden Hazar Denizi'nin çevresini dolaşıp Rusya'ya ulaştıracak yeni doğalgaz hattında anlaştı. Putin diğer üç darbeyi Kazakistan'ın Tengiz havzasından Karadeniz'teki Novorossiisk'e ham petrol taşıyan hattın genişletilmesi, Kazakistan'ın Burgaz'dan Dedeağaç'a giden petrol hattına katılması, Orta Asya'dan Rusya'ya uzanan SSCB'den kalma bütün hatlarını yenilenmesi kararlaştırarak attı. Anlaşmalar Türkiye'nin enerji koridoru yapacak Nabucco hattı ve Trans-Hazar Doğalgaz Boru Hattı'na karşı Putin'in büyük zaferi olarak görülüyor.


Polonya zirvesine çomak
Putin'in adımları, Türkmenistan Devlet Başkanı Sefermurat Türkmenbaşı'nın ölümü sonrası, ABD ve AB'nin Ortadoğu'ya muhtaç olmaktan kurtulmak ve Rus tekelini kırmak için Hazar havzasını alternatif güzergâhlarla Batı'ya taşıma hesaplarını yoğunlaştırdığı sırada geldi. Putin Polonya'da 'Rus karşıtı' enerji zirvesine denk getirdiği anlaşmalarla Batı'ya kontür çekmiş oldu. Rus lider Polonya, Ukrayna, Azerbaycan, Gürcistan ve Kazakistan'la yapılan 11-13 Mayıs'taki Krakov zirvesini, Nazarbayev'i katılma kararından vazgeçirerek kadük bıraktı.
Enerjiyi stratejik silaha dönüştüren Putin, altı günlük Orta Asya gezisinin altın vuruşunu Hazar kıyısındaki Türkmen kenti Türkmenbaşı'nda yaptı. Yeni Türkmen lideri Gurbanguli Berdimuhammed ve Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev ile el sıkışan Putin, Rusya'yı Türkmen gazı üzerinde tekel yapan hattın 2008'in başında inşasına başlanacağını duyurdu. Rus Enerji Bakanı Viktor Khristenko ise hattın başlangıçta iki yıl 10 milyar metreküp taşıma kapasitesinin 2012'te 20 milyar, nihayetinde de 30 milyar metreküp olacağını belirtti.
Gazprom CEO'su Aleksey Miller 2028'e dek geçerli anlaşmayla yılda 80 milyar metreküp Türkmen gazı ithalini planladıklarını söyledi. Rusya'nın 2006'daki ithalatı 41 milyar metreküptü. Gazporom 1000 metreküpünü 100 dolara aldığı Türkmen gazını Batı'ya en az 250 dolara fatura ediyor.
Yeni hattın maliyeti hakkında açıklama yapılmazken ITAR-Tass 2003'te yapılmış bir çalışmadan hareketle 1 milyar doları zikretti.
Batı'ya diğer kötü haber Putin ve Nazarbayev'in Kazakistan'ın Tengiz havzasından Novorossiisk'e ham petrol taşıyan hattın genişletilmesinde anlaşması oldu. Putin Kazakistan'ın Rusya'nın kontrolünde olup Karadeniz'de Bulgaristan'ın Burgaz Limanı'ndan Yunanistan'da Dedeağaç'a uzanan hatta katılımı konusunda bir anlaşma da yaptı. Böylece Kazakistan bu hatta petrol verecek. Son iki anlaşma Rusya'yı baypas edip Kazak petrolünü Akdeniz'e taşıyan Bakü-Tiflis-Ceyhan hattının ciddi mevzi kaybetmesi anlamına geliyor.
Üçlü ayrıca, Özbek lider İslam Kerimov'un katılımıyla Orta Asya'dan Rusya'ya uzanan SSCB'den kalma tüm gaz hatlarının yenilenmesini deklarasyona döktü. Amaç eski hatları 90 milyar metreküp seviyesine çıkarmak.


Trans-Hazar öldü mü?
Putin tekel suçlaması için "Yeni hatlarla Batı'ya daha çok enerji
akıtacağız" derken, Türkmenistan-Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye
üzerinden Batı'ya uzanan Trans-Hazar doğalgaz hattı ile Nabucca'nın ölüp ölmediği meçhul. Berdimuhammed, "Trans-Hazar'dan vazgeçilmedi" derken Nazarbayev Trans-Hazar'ın ileride düşünülebileceğini belirtti. Hazar ve Ortadoğu gazını Türkiye, Romanya, Bulgaristan ve Avusturya'dan geçirecek Nabucco hattının 2008'de başlanıp 2012'de bitmesi planlanıyordu.
(Dış Haberler)