LEONARDO DA VINCI, GÜNÜMÜZÜN SANATI KARŞISINDA NE YAPARDI?
Gölgeyi yapan nedir Leonardo?
Gölgeyi yapan nedir? Ya da kimdir? Ressam mı, heykeltıraş mı? Yoksa resim ve heykel sanatı mı? Leonardo da Vinci, "Paragone"da bu soruyu 'doğa' diye yanıtlıyor...
SERPİL GÜLGÛN
Bir an için zaman makinasının icat edildiğini varsayalım. İmgelem bu ya, zaman makinası icat edilmiştir ve makinanın icadının üzerinden birkaç on yıl geçmiştir. Zamanda yolculuk internete girmek kadar sıradan, basit bir edime dönüşmüştür.
Leonardo bugün yaşasaydı
İşte, o günlerden birinde, resim meraklısı bir genç, - diyelim yedinci sınıf öğrencisi bir genç - Leonardo da Vinci'nin gizemi bir türlü çözülemeyen tablosu, "La Gioconda / Mona Lisa"nın yapılmaya başladığı yıla, 1503 Floransa'sına gider. Ve Rönesans'ın dehasını kendini belli etmeden bir süre izler.
Sonra da, artık gençliğin verdiği bir düşüncesizlikle mi yoksa ne olacak merakıyla mı bilinmez kendi zamanından, türlü performansların, happeninglerin, enstalasyonların yer aldığı bir kataloğu üstadın kolaylıkla bulabileceği bir yere bırakır.
Şimdi sorumuz şu: Sizce Leonardo da Vinci, güzelliği ve altın oranı kutsayan bu Rönesans dehası, bırakın geleceğin sanat ürünlerini "Her zaman, her yerde sanat ya da her şey sanattır" diyen günümüz düzenlemelerinin, yerleştirmelerinin, performanslarının, happeninglerinin karşısında ne yapardı?
Varsayımsal bu çıkarsamaları bir yana bırakıp, şunu itiraf etmeli belki de. Resim sanatına ilgi duyuyorsak ve bu sanata içeriden bakmıyorsak, yani konunun uzmanı filan değilsek, böylesi sorular sorarız mutlaka kendimize. Kimilerinin şaşkınlık, kimilerinin hoşnutsuzluk, kimilerinin ise tam tersine büyük bir hayranlıkla izledikleri Beuys'un keçe - heykelleri ya da Pierre Alechinsky'nin litografileri karşısında bu soru düşebilir insanın aklına.
Leonardo, Dali'yi görseydi ne düşünürdü? Beğenir miydi? Ya Picasso? Onu nasıl bulurdu? Ya Duchamp? Bu ve benzeri soruların yanıtlarını bulabileceğiniz bir kaynak var aslında. Dilimize yeni çevrilen bir kaynak: "Leonardo da Vinci / Paragone (Sanatların Karşılaştırılması)".
Resim, doğa felsefesini içerir
Kitap, giderek daha az rastlanılan bir titizlik ve özenle hazırlanmış. Tek bir düzelti hatası olmayan çalışmada Vinci'nin çizimlerine, taslaklarına ve tablolarına da yer verilmiş. İçeriğe gelince, 5 bölümden oluşuyor: Resim ve Bilim, Resim ve Felsefe, Resim ile Şiir, Resim, Şiir ve Müzik, Resim ve Heykel.
Kitabın bütün bölümlerinde, Da Vinci, bilim ve sanat odağında resmin niçin şiirden, müzikten ve de heykelden üstün olduğunun altını çiziyor. Hangisi daha trajiktir, kör olmak mı sağır olmak mı diyerek sözle görüntüyü, şiirle resmi karşılaştırıyor, sadece resmi ve gözü yüceltmekle kalmıyor. Doğayı da kutsuyor.
Şiirin ahlak felsefesini, resmin ise doğanın felsefesini içerdiğini söylüyor, aynı zamanda resmin ana öğesi olarak geometriyi, matematiği, astronomiyi de yüceltiyor. Sahte kehanete dayanan astrolojiyi değil ama astronomiyi kastediyorum diye de ayrıca not düşüyor...
Kaynak:Milliyet Blog
