G8'de yedi kılıca karşı Putin kalkanı
Heiligendamm yakınındaki plajda eylem yapan Oxfam örgütünün eylemcileri, dünyanın en zengin ülkelerinin liderlerinin (soldan sağa Harper, Abe, Prodi, Bush, Merkel, Sarkozy, Putin ve Blair) maskeleriyle ilginç pozlar verdi. Örgüt bu eylemle, G8'leri Afrika'ya yardımı artırmaya ve küresel ısınmaya karşı önlem almaya çağırdı.
Füze kalkanı krizinin gölgesinde toplanan G8 zirvesi, Bush ile Putin'i nihayet buluşturdu. ABD Başkanı'nın 'Celallenecek bir durum yok' diyerek teskine çalıştığı Rus lider Azerbaycan'da ortak bir radar kurulmasını önerdi
HEILIGENDAMM - Dünyanın en zengin ülkelerinin G8 zirvesi Almanya'nın Baltık kıyısındaki Heiligendamm kentinde ABD ile Rusya arasındaki 'füze kalkanı krizinin' gölgesinde toplanırken, yeni Soğuk Savaş polemiğinin baş aktörleri ABD Başkanı George W. Bush ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin dün bir araya geldi. Bush zirveye Rusya'nın kalkana yönelik öfkesini yatıştırmaya çalışan mesajlarla başlarken, Putin de ABD'ye Doğu Avrupa'da füze kalkanı kurmak yerine Azerbaycan'daki bir füze radar sistemini ortaklaşa kullanmayı teklif etti.
'Kaygılarımız azalır'
Kalkana karşı Soğuk Savaş'taki gibi Rus füzelerinin Avrupa kentlerini hedeflemesi tehdidi savurmuş olan Putin, Bush'la görüşmesinde Avrupa'yı yeniden hedef almak gibi bir isteklerini olmadığını söyleyip, Azerbaycan'ın kuzeyindeki Gabala radar istasyonunun ortak kullanımının kaygılarını azaltacağını belirtti. "Bu sayede Avrupa sınırımıza saldırı techizatı kurmamaz gerekmez" diyen Rus lider, Gabala'nın Doğu Avrupa'ya kurulacak bir kalkandan farklı olarak tüm Avrupa kıtasını koruyabileceğini ve imha edilen füzelerin kara yerine okyanusa düşeceğini vurguladı. Ortak kullanım kabul edilirse 'Rusya'nın kaygılarının dikkate alınmasını, her iki tarafın da sisteme eşit erişiminin sağlanması ve şeffaf olunmasını' şart koşan Putin, "Böylece hiç problemimiz kalmaz" diye konuştu.
Öneriyi "İlginç bir teklif" diye niteleyen Bush ise, uzmanların konuyu incelemesi için süre istedi. İki liderin gelecek ay tekrar bir araya gelip bu konuyu görüşecekleri belirtilirken, Putin 'bu görüşme sürecinde ABD'nin Doğu Avrupa'ya yönelik tek taraflı adım atmaması' uyarısı yaptı.
Türkiye'de de tartışılmıştı
Rusya'nın 2002'de Azerbaycan'da 10 yıllığına kiraladığı Gabala Üssü'nün tüm Ortadoğu, Uzakdoğu ve Afrika'nın bir bölümünü izleme kapasitesi olduğu
açıklanmıştı. Üssün Rusya'ya devri sırasında da 'Türkiye'deki askeri faaliyetlerin de izlenebileceği' gerekçesiyle tartışmalar çıkmıştı.
Önceki akşam Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov da, Putin'in 'Avrupa kentlerinin hedef seçilebileceği' sözleri için 'varsayıma dayalı' izahati getirdi. Peskov, Bush'un Moskova'ya sunduğu 'gelin kalkanı inceleyin' davetini ise "Sorun Doğu Avrupa'ya Amerikan silahları konuşlanması. Denetim sorunu çözmez" diyerek reddetti.
Bush ise Rus liderle görüşmesi öncesi kalkan konusunda "Bu bu kadar celallenmeyi gerektirecek bir durum değil" sözleriyle Putin'i teskine çalıştı. Britanya Başbakanı Tony Blair'le buluşması sonrası konuşan Bush, "Rusya ve Rusların benim Soğuk Savaş'ın sona erdiğine, Rusya'nın ABD'nin düşmanı olmadığına, birlikte çalışabileceğimiz, örneğin İran, silahsızlanma gibi birçok alan bulunduğuna inanması çok önemli" vurgusu yaptı. Bush, "Rusya ile savaşta değiliz, Rusya tehdit değil" diye konuştu. Bush'un Almanya öncesi kalkanın kurulacağı Çek başkenti Prag'dan yaptığı "Rusya'da demokrasi rayından çıktı" eleştirisini "Ruslar Sovyet döneminden beri uzun yol aldı" sözüyle yumuşatmaya çabalaması dikkatten kaçmadı.
Putin'in üç günlük zirvede Batı liderleriyle çetin bir sınav vermesi beklenirken, Elysee Sarayı'na çıkışını kutlamak için 48 saat beklediği Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy dün krizi dostluk ayağından tutmayı tercih etti: "Rusya ile iyi ilişkiler önemli. Putin'e dostluğun açık sözlülükle geldiğini söyleyeceğim. Kalkana itiraz ederken açık sözlü. Bunu düşmanca görmüyorum. Putin de Rusya'da insan hakları ve pazar ekonomisiyle ilgili soruları düşmanca görmemeli."
'Küresel ısınma arzusu...'
Zirvede Merkel, 2050'ye dek sera gazı emisyonunu yüzde 50 düşürmesi konusunda bağlayıcı karar çıkarma amacına Bush'un itirazı yüzünden ulaşamazken liderler sadece bu 'hedefi dikkate almayı' kabul etti. G8 belli bir taahhüt altına girmezken Merkel, 2050'ye dek yüzde 50 hedefini değerlendirme konusunda anlaştıklarını belirterek "Karbondioksit salımı artışının önce durdurulması, ardından düşürülmesini tanıyan açık bir dil üzerinde uzlaştık. Bu büyük başarı" dedi.
(Dış Haberler)
